Substancat me të cilat abuzohet
Opioidet/ opiatet
Heroina, morfina, kodeina, hidrokodoni, oksikodoni, metadoni, fentanyli etj.
Crregullimet që shkatojnë :
abuzim,intoksikacion,varësi,tërheqje (abstinencë),çrregullime të humorit dhe gjëndjes emocionale,çrregullim të gjumit,çrregullim funksional në mardhëniet seksuale,çrregullime psikotike shoqëruar me deluzione dhe halucinacione.
Rrugët e marrjes
Heroina, morfina, fentanyli zakonisht injektohen.Heroina mund të thithet ose të tërhiqet nga hunda, poashtu fentanyli mund të merret nëpërmjet patch-eve që ngjiten në lëkurë.
Kodeina, hidrokodoni, oksikodoni merren zakonisht nga goja.Shenjat dhe simptomat e intoksikimit nga opioidet
Fizike: dremitje, përgjumje, depresion respirator, zvogëlim i bebeve të syrit, të përziera, zgjerim i enëve të gjakut i shfaqur me skuqje, i folur i parregullt.
Psikologjike: gjykim jo i saktë, prishje e funksioneve sociale, eufori, dëmtim i vëmendjes, dëmtim i kujtesës.
Shenjat e mbidozës nga opioidet
frymëmarrje e ngadaltë dhe sipërfaqësore
konvulsione,koma,vdekje
Shenjat dhe simptomat e tërheqjes ndaj opioideve (sindromi i gripit )
Gjendje disforike e humorit,të përziera ose të vjella
,dhimbje muskujsh,lotim, rrjedhje hundësh,zgjerim i bebeve të syve,diare, gogësitje,ethe,pagjumësi
Sedativët
Alkooli, birra, vera, alkoole të tjerë.
Benzodiazepinat: diazepami (valiumi), libriumi, xanaxi, lorazepami etj..
Barbituratet: fenobarbitali, secobarbitali, pentobarbitali etj..
Të tjerë: kloral hidrati, glutetimidi etj..
Crregullimet që shkaktojnë:
varësi,abuzim,tërheqje,delirium nga intoksikimi apo nga tërheqja,crregullim i përhershëm i kujtesës,crregullime psikotike me deluzione dhe halucinacione,crregullime emocionale dhe të ankthit,crregullime të gjumit dhe të funksionit seksual
Alkooli
Afërsisht 66% e të rriturve marrin të paktën një pije alkoolike përgjatë një viti.
Burrat pijnë më tepër se gratë, por gratë e metabolizojnë alkoolin më ngadalë se burrat.
77% e meshkujve të moshës 18- 29 vjec raportohen se pijnë alkool.
Një përqindje e lartë e alkoolistëve plotësojnë kriteret për një crregullim tjetër psikiatrik.
Shenjat dhe simptomat e tërheqjes nga alkooli:
të përziera dhe të vjella,dridhje trupore,djersitje,,ankth dhe axhitim,crregullime të dëgjimit dhe të të parit,konvulsione,dhimbje koke,mungesë orientimi dhe humbje e ndjeshërisë,rritje e presionit të gjakut dhe shpeshtim i rrahjeve të zemrës
Simptoma të përgjithshme të tërheqjes nga sedativët
ankth,irritueshmëri,pagjumësi,lodhje,dhimbje koke,,ngërce dhe dhimbje të muskujve,dridhje trupore,të përziera dhe humbje oreksi,depresion,,rritje e perceptimit ndijor,,perceptim anormal i lëvizjes,,konvulsione,vdekje
Psikoedelikët/ Halucinogjenët
Bëjnë pjesë: Marijuana (THC), fenciklidina (PCP), acidi lisergjik (LSD), psilocibina ( kërpudhat
magjike), meskalina (bima pejota), ekstazia.
Përmbajnë një shumëllojshmëri përbërësish që ndryshojnë perceptimet dhe ndijimet.
Rrallë shkaktojnë halucinacione.
Fenciklidina (PCP) shpesh klasifikohet si halucinogjen por në fakt është anestetik dhe bën dallim sidomos
kur përzihet me ketaminën; ketamina shkëput vetëdijen.
Ketamina i lejon abuzuesit të vetëinduktojnë perceptime dhe ndijime të tjetërsuara.
Crregullimet që shkaktojnë:
varësi,abuzim,intoksikim,crregullim perceptimi të përsëritur ( nga abuzimi me LSD dhe PCP),delirium,crregullime psikotike me deluzione dhe halucinacione,crregullime të ankthit dhe emocionale.
Marijuana
Rruga e marrjes: në pjesën më të madhe të rasteve nëpërmjet tymosjes
fillim i efekteve brenda disa minutave
efektet mund të zgjasin 3-5 orë
Ndajthithja në sistemin tretës është e ndryshueshme.
Inhalantët
Bëjnë pjesë: adezivët, benzina, tretësit organikë, anestetikët, holluesit e bojërave, amil nitratet.
Crregullimet që shkaktojnë
,varësi,abuzim,intoksikim,delirium nga intoksikimi,demencë ( dëmtim organik i trurit)
crregullim psikotik me deluzione dhe halucinacione,crregullime emocionale dhe të ankthit
Acidi lisergjik (LSD)
Përdoret në formë tablete apo likuidi.Merret nga goja pasi ndajthithet mirë nga sistemi tretës.Një sasi e vogël drogë mjafton për një efekt të zgjatur në kohë ( doza varion nga 50-100 mikrogram).Ambalazhet e pasigurta shpesh bëhen shkak për marrje të drogës në sasi të mëdha të rrezikshme përorganizmin.
ra
Meskalina-Pejota
Meskalina gjendet në bimën pejota dhe në kaktuset e San Pedros, në jugperëndim të shkretëtirës amerikane dhe të Amerikës Latine.Doza e zakonshme është 300-500 mg ose 6-12 ” tableta” pejote.Ka rreth 1/2000 e fuqisë së LSD dhe 1/20 e fuqisë së psilocibinës.Merret nga goja. Kohëzgjatja e efektit është rreth 6 orë.
Psilocibina
Gjendet në shumë specie të kërpudhaveKa 1/100 e fuqisë së LSD.DOza e zakonshme është 10-20 mg . Efekti zgjat 4-6 orë.Merret nga goja;
Fenciklidina- PCP
Rrugët e marrjes: me tymosje; gëlltitje nga goja; me inhalim nëpërmjet rrugëvë të frymëmarrjes; injeksion
,intravenoz.,Stimulantët,Kokaina,Amfetamina/ metamfetamina,Nikotina,Kafeina
Crregullimet që shkaktojnë
,varësi,abuzim,intoksikim,tërheqje,delirium nga intoksikimi,crregullime psikotike me deluzione dhe halucinacione,crregullime emocionale dhe të ankthit,crregullime të gjumit dhe të funksionit seksual
Shenjat e mbidozimit nga stimulantët
,axhitim,temperaturë e rritur trupore,halucinacione,konvulsione,aritmi,vdekje
Shenja të tërheqjes nga stimulantët
gjendje disforike,lodhje,ëndrra të pakëndëshme të përjetuara,oreks i shtuar,vonim apo axhitim psikomotor,pagjumësi apo gjumë i shtuar
Rrugët e marrjes
Mund të injektohen, të merren nga hunda, nëpërmjet tymosjes apo të konsumohen nga goja.Kokaina krak (e thërrmuar )
Rrugët e marrjes
Nga hunda- efekti fillon pas 30-120 sekondash; pas marrjes ka një gjendje disforie.
Intravenoze- efekti fillon në më pak se 15 sekonda, arrin kulmin pas 3-5 minutash dhe zgjat 15-20 minuta.
Tymosja- efekti fillon në më pak se 10 sekonda, arrin kulmin pas 3-5 minutash dhe zgjat deri në 15 minuta.
Amfetaminat
Rrugët e marrjes
Mund të merret me injeksion, me thithje nga hunda, nëpërmjet tymosjes ose e konsumuar nga goja. Shenjat e intoksikimit nga amfetamina rrahje të shpejta apo të ngadalta të zemrës
zgjerim të bebeve të syve,Presion i lartë apo i ulët i gjakut,djersitje dhe të dridhura,të përziera ose të vjella,axhitim apo vonim psikomotor,dobësi muskulare,depresion i frymëmarrjes,dhimbje gjoksi apo crregullim i ritmit të zemrës,konfuzion, konvulsione, koma,dëmtim i vëmendjes dhe i kujtesës
Shenjat e përdorimit të injeksionit të drogës
Shenja të dallueshme të përdorimit të drogës në vena:
,në krahë,parakrahë,kurrizi i dorës apo i këmbës,kofshë,qafë,venat e penisit apo klitorisit
Shenja në lëkurë apo të fshehura:
,nga tatuazhet,qimet në krahë,qimet në trup,abceset,plagë të vjet
Fakte dhe shifra OBSH (nga OBSH)
Faktet e zhveshura Ne e dimë se çfarë mund dhe duhet të bëhet për të ndihmuar në uljen e barrës së përdorimit të substancave psikoaktive. Prandaj, OBSH është e përkushtuar të ndihmojë vendet në zhvillimin, organizimin, monitorimin dhe vlerësimi i trajtimit dhe shërbimeve të tjera.